UWAGA! 

• Nazwa "cmentarz wojskowy" jest bardzo umowna i wynika z historycznych założeń tej nekropolii. Obecnie pochówki wojskowe są wymieszane z cywilnymi.
• Na końcu artykułu znajdują się informacje o zarządcy cmentarza.
• Poszukujemy wszelkich informacji o tym cmentarzu, które prosimy przesyłać na adres: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.

LOKALIZACJA

Cmentarz znajduje się przy ul. Żołnierskiej.

HISTORIA

Założony w 1876 r., w czasach zaboru rosyjskiego, na wzgórzu na Majkowie. Pierwotnie był to cmentarz prawosławny dla kaliskiego garnizonu rosyjskiego.

Cmentarzem opiekowała się kaliska parafia prawosławna, stając się jego właścicielem. W roku  1912  Rosjanie  cmentarz powiększyli .

Po wybuchu  I wojny światowej  opiekę nad cmentarzem przejęli Niemcy.  W nowej części utworzyli oni swoją część wojskową, na której przez całą wojnę grzebali  poległych żołnierzy.

Po odzyskaniu  niepodległości w 1918r. opiekę nieformalnie sprawowało wojsko polskie. Dopiero w latach 30  XX w.  parafia prawosławna  w Kaliszu przekazała tereny cmentarza na Majkowie  Skarbowi Państwa, a tym samy Wojsku Polskiemu. Wojsko Polskie, w okresie poza  latami 1939 - 1945,  opiekowało się nekropolią do grudnia 1963 r. Tereny cmentarza  przekazano Miejskiemu  Przedsiębiorstwu  Gospodarki Komunalnej  w Kaliszu. W  dniu  20.10.1991 roku  ówczesny prezydent Kalisza wyraził zgodę na nowe pochówki w części niewojskowej.

Dziś cmentarz obok części wojskowej otwarty jest na pochówki prawosławnych (część prawosławna - kwatera P)  i inne (część komunalna - kwatera H, I, J ).

POCHOWANI

Tu znajdują się:

• obelisk PRO Patria - ł wzniesiony przez Niemców w roku 1918.  Zbudowany z polnych kamieni , odsłonięty w sierpniu w roku 1918 przez niemieckiego gubernatora wojennego generała Sontaga, ku pamięci poległych w zajściach w Kaliszu w 1914r. Co ciekawe zajścia te sprowokowali sami Niemcy. W pierwszym przypadku ostrzelały się dwa patrole niemieckie i miało zginąć 6 żołnierzy oraz cywile. W drugim przypadku spłoszony koń miał wpaść  między obozujące oddziały niemieckie .  Niemcy sądzili że zostali zaatakowani i strzelali po oknach kamienic, a potem podpalili całe miasto.
• monument  wzniesiony w latach 60-tych  XX w.  zmodernizowany i odsłonięty ponownie 984r.  Pomnik na cześć ofiar faszystowskich Niemiec. Przed nim znajdują się prochy  327 zamordowanych w czasie II Wojny Światowej Kaliszan - cywilów.
• Mauzoleum  - kaplica grobowa w stylu neobizantyjskim, Zbudowana  dla majora  Wojska  Polskiego Stefana  Waltera , kawalera Orderu Virtuti  Militari, dowódcy  29 pułku  Strzelców  Kaniowskich. Major zmarł w szpitalu w  Warszawie na skutek ran odniesionych pod Radzyminem podczas Bitwy Warszawskiej stoczonej w sierpniu 1920 r . Zmarł 4 października i pochowany został na Cmentarzu Powązkowskim w Warszawie. Ciało byłego dowódcy 29 Pułku Strzelców Kaniowskich  sprowadzono do  Kalisza  i pochowano  w  Mauzoleum - kaplicy  w  dniu 30 maja 1936 r..

Na cmentarz ten przeniesiono zwłoki żołnierzy legionistów z częściowo zniszczonego w 1940r. przez hitlerowców cmentarza wokół Mauzoleum Legionistów Polskich znajdującego się na skrzyżowaniu dzisiejszych ulic Widok i Mickiewicza.  Tutaj też spoczywają  Strzelcy  Kaniowscy z 29 pułku,  którzy walczyli pod dowództwem majora Stefana Waltera. Są tu również groby żołnierzy radzieckich,  funkcjonariuszy Milicji Obywatelskiej, żołnierze ukraińscy w mogiłach oznaczonych krzyżami z tryzubem  (godłem Ukrainy)  oraz mundurowi austriaccy.

Interesujące mogiły to ta, w której spoczywają dwaj żołnierze, którzy zginęli od jednej kuli oraz dwa groby niemowlaków o imieniu Zosia, które są zlokalizowane wśród mogił wojskowych.

Cmentarz  Majkowski podzielony jest na kwatery ale  groby  żołnierzy 29 Pułku  Strzelców   Kaniowskich są niemal wszędzie.

• Kwatera  A - znajduje się tu  ponad  300  mogił  żołnierzy niemieckich , austriackich i rosyjskich poległych na frontach I wojny światowej oraz żołnierze  Wojska Polskiego pochowani tu w okresie międzywojennym . Po środku znajduje się wspomniany niemiecki pomnik PRO-Patria, 
• Kwatera B - tu spoczywają  żołnierze  Wojska Polskiego i członkowie ich rodzin, zmarli  w okresie międzywojennym . Znajduje się kilka mogił żołnierzy bolszewickich  i  ukraińskich. Często mogiły żołnierzy,  którzy za życia walczyli naprzeciwko siebie we wrogich armiach  ulokowane są obok siebie.
• Kwatera C, gdzie obok grobów polskich żołnierzy spoczywają rosyjscy. Ponadto tu obok grobów cywilnych są groby funkcjonariuszy Milicji Obywatelskiej , groby żołnierzy 29 pułku Strzelców Kaniowskich . Jest duża  ilość nagrobków dzieci zmarłych przed II wojną światową  i tuż przed jej zakończeniem. Nagrobki dzieci są surowe jak żołnierskie , rzadko  ozdobione aniołkami .
• Kwatera  D  i  E - kiedyś znajdowały się tu wyłącznie groby żołnierzy niemieckich poległych w roku 1945. Obecnie zapełnione są  grobami cywilnymi,
• Kwatera  F  - to tu znajduje się  w stylu neobizantyjskim kaplica  grobowa majora Stefana Waltera.
• Kwatera  G - jest  kwaterą, w której  zgromadzono  szczątki  327 Polaków , cywilów zamordowanych przez nazistów w czasie II wojny światowej . Na  kwaterze  tej  znajduje się pomnik - obelisk im poświęcony.