Pełnomocnik Ministra Sprawiedliwości ds. Konstytucyjnych Praw Rodziny zasygnalizował potrzebę powyższych zmian podając zaistniały przypadek z bieżącego roku: Siostra zakonna ze Zgromadzenia Sióstr Maryi Niepokalanej przez kilka lat opiekowała się oddanym pod jej opiekę prawną małoletnim dzieckiem, którego rodzice zostali pozbawieni władzy rodzicielskiej prawomocnym wyrokiem sądu. Po śmierci tego dziecka okazało się, że obecnie obowiązujące przepisy uniemożliwiają wypłacenie zasiłku pogrzebowego, mimo że siostra poniosła koszty pogrzebu dziecka i posiadała własny tytuł ubezpieczenia.
Pierwsze czytanie projektu odbyło się na posiedzeniu Sejmu 9 października 2014 r. Projekt trafił do dalszych prac w Komisji Polityki Społecznej i Rodziny, która 21 października br. przyjęła go z poprawkami o charakterze legislacyjnym. Sprawozdanie przedstawił poseł Marek Hok. W związku z poprawkami zgłoszonymi podczas drugiego czytania projekt został ponownie skierowany do Komisji Polityki Społecznej i Rodziny.
Zasiłek pogrzebowy w 2015 przysługiwać będzie – tak jak obecnie – w razie śmierci:
• ubezpieczonego;
• osoby pobierającej emeryturę lub rentę, która w dniu śmierci nie miała ustalonego prawa do emerytury/renty lecz spełniała warunki do jej uzyskania;
• członków rodziny wyżej wymienionych osób.
To właśnie w tej ostatniej kategorii – członków rodziny – nastąpi zmiana. Krąg osób – „członków rodziny” został uregulowany w art. 68 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. 1998 nr 162 poz. 1118 ze zm.). Zgodnie z jego treścią członkami rodziny są:
• dzieci własne, dzieci drugiego małżonka oraz dzieci przysposobione,
• przyjęte na wychowanie i utrzymanie przed osiągnięciem pełnoletniości wnuki, rodzeństwo i inne dzieci, z wyłączeniem dzieci przyjętych na wychowanie i utrzymanie w ramach rodziny zastępczej lub rodzinnego domu dziecka,
• małżonek (wdowa i wdowiec),
• rodzice (za rodziców w rozumieniu ustawy uważa się również ojczyma i macochę oraz osoby przysposabiające).
Dodajmy, iż w kwestii osób należących do grupy „członków rodziny” niejednokrotnie wypowiadał się też Sąd Najwyższy. Na podstawie orzeczenia z dnia 17 stycznia 2012 roku członkiem rodziny uprawnionym do wystąpienia o przyznanie zasiłku pogrzebowego jest także małżonek pozostający w separacji ze zmarłym (sygn. I UZP 8/11).
Zmiana ta, w szczególności pozwoli uniknąć sytuacji, w których opiekunowi dzieci przyjętych na wychowanie odmawiano wypłaty zasiłku.
W uzasadnieniu czytamy: „ Proponowana zmiana nie wywołuje w zasadzie skutków finansowych ze względu na niewielką liczbę takich przypadków i incydentalność ich występowania. W zdecydowanej większości, w razie śmierci dziadków zasiłek pogrzebowy przysługuje z tytułu pobierania emerytury lub renty albo z tytułu objęcia ubezpieczeniem społecznym. Należy także dodać, że koszty pogrzebu osób, po których obecnie nie mógł być wypłacony zasiłek pogrzebowy, pokrywa obecnie gmina ze środków w ramach zadań własnych” .