WAŻNE 

• Na końcu artykułu znajdują się informacje o zarządcy cmentarza.
• Poszukujemy wszelkich informacji o tym cmentarzu, które prosimy przesyłać na adres: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.

LOKALIZACJA

Cmentarz znajduje się przy ....

HISTORIA

Historia i stan cmentarza w Niemczy, obecnie komunalnego, to nie tylko wynik bogatych dziejów Dolnego Śląska, ale również wynik mało znanej powszechnie współczesnej historii Polski. Cmentarz komunalny w Niemczy funkcjonalnie podzielony jest na dwie części otoczone murami i płotem, rozdzielone drogą. Jego powstanie i historia ściśle wiąże się z powstałymi tu kościołami i kaplicami.

Kościół pw. św. Wojciecha 

Rok 1038 to przytaczana najczęściej data fundacji kościoła pw. św. Wojciecha usytuowanego na północ od miasta w zachodniej części cmentarza, który dziś pełni funkcję kaplicy cmentarnej i formalnie nie należy do cmentarza komunalnego. Niektórzy badacze twierdzą, że kościół w Niemczy założył w 997 r. sam św. Wojciech, jako arcypasterz diecezji praskiej. Prace wykopaliskowe prowadzone w tym kościele w 1960 r.  potwierdziły ślady pierwszej budowli murowanej.

Pierwsze potwierdzone w dokumentach wzmianki o kościele pochodzą jednak dopiero z 1244 r., kiedy Bolesław Rogatka nadał w Niemczy właśnie, w kościele św. Wojciecha, przywileje dla budowy katedry wrocławskiej.

W 1428 r. husyci lub w 1434r. wojska wrocławskie atakujące zajęte przez husytów miasto, zniszczyły średniowieczne obwarowania miasta i usytuowany poza nimi kościół św. Wojciecha. Już wówczas wokół kościoła funkcjonował cmentarz, który po tych wydarzeniach został przejęty przez protestantów.

W 1887 r. podjęto decyzję o remoncie kościoła ze względu na jej zły stan techniczny, a w kwietniu 1888 r. rozpoczęto prace prowadzone przez niemczańska firmę Bernhardt i Plumecke. Przebudowa polegała na wymianie więźby dachowej i stropu oraz wybudowaniu nowej empory muzycznej. Rozebrano również zakrystie po stronie północnej, pozostawiono tylko sklepienie nieużytkowanej krypty. W trakcie remontu wykonano także nowa drewnianą sygnaturkę z ażurowym hełmem wieloprześwitowym i licowanie obramień okiennych glazurowaną cegłą.

Po 1945 r. świątynia odzyskała pierwotne wezwanie św. Wojciecha.

Kaplica mauzoleum Prittwitzów

W północno-zachodniej części cmentarza znajduje się kaplica mauzoleum Prittwitzów. Jest to zabytkowa budowla grobowa z okresu baroku. Powstała ok. 1793 roku. jako jednokondygnacyjna nakryta kopulą z latarnią. Znajdujące się tu płyty nagrobne Barbary Sophii von Priwitz oraz Friedricha Bernarda von Priwitz pochodzą z XVIII wieku. Wewnątrz na sklepieniu kopuły znajduje się późnobarokowy fresk ze sceną Sądu Ostatecznego z wizji Ezechiela. Malarstwo utrzymane jest w manierze rokokowej. Na elewacji zewnętrznej znajduje się epitafium poczmistrza Heinricha, zmarłego w Niemczy w 1822 roku.

Kościół p.w św. Jerzego

W 1612 r., za księcia brzeskiego Jerzego, rozpoczęto budowę kolejnego nowego kościoła cmentarnego p.w św. Jerzego – prostej jednonawowej budowli z pokaźną sygnaturką. Kaplica usytuowana jest we wschodniej części cmentarza. W 1697 r. kościół cmentarny został odebrany protestantom, by w 1707 r. znów do nich wrócić. W 1769 r nastąpiła jego przebudowa i renowacja ołtarza, zaś w 1772 r. kościół otrzymał nowy dzwon.

W 1857 r., z powodu rozbiórki starego kościoła parafialnego, msze odbywały sie tymczasowo w kaplicy cmentarnej św. Jerzego, należącej wówczas do ewangelickiej diecezji brzeskiej. 

POCHOWANI

Po II wojnie światowej

Śladów pochówków sprzed II wojny światowej pozostało niewiele.

Na uwagę zasługuje zbiorowa mogiła 14 żołnierzy poległych w czasie I wojny światowej. Położona jest na polu nr 4 (współczesny numer ewidencyjny: P4_R3_1) a zwieńczona epitafium informującym o rosyjskiej podległości poległych żołnierzy. Jednak w brzmieniu nazwisk możemy dopatrywać się narodowości polskiej, serbskiej czy bułgarskiej.

Wśród powojennych pochówków zwracają uwagę epitafia zawierające nazwiska greckie (Pole nr 2). To ślad imigrantów którzy szukali spełnienia swych idei w Polsce.

W roku 2007 burmistrz Niemczy ufundował tablice upamiętniające partnerstwo miast Niemczy i Gladenbach. Tablicę tę  umieszczono i odsłonięto na cmentarzu w Niemczy.